Yapay zeka, ilaca dirençli enfeksiyonları tespit etmek için kullanılıyor

Günümüzde küresel bir sağlık tehdidi haline gelen ilaca dirençli enfeksiyonlarla mücadelede yapay zeka, umut vadeden çözümler sunuyor.

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Tulane Üniversitesi'nden bilim insanları, Mycobacterium tuberculosis ve Staphylococcus aureus bakterilerinde antibiyotik direncine yol açan genetik mutasyonların tespitini büyük ölçüde iyileştiren yapay zeka tabanlı yeni bir yöntem geliştirdi.

Bu çığır açan teknik, Nature Communications dergisinde yayımlanarak bilim dünyasına duyuruldu ve ilaca dirençli enfeksiyonların tedavisi konusunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Bu tür enfeksiyonlar, tedavi süreçlerinin zorluğu ve yüksek ölüm oranları nedeniyle dünya genelinde ciddi bir sağlık sorununa yol açmaya devam ediyor.

YENİLİKÇİ GRUP İLİŞKİLENDİRME MODELİ (GAM)

Araştırmacılar, geliştirdikleri bu yeni yöntemde makine öğrenimi tabanlı bir Grup İlişkilendirme Modeli (GAM) kullanıyor.

GAM'ın temel amacı, ilaç direnciyle bağlantılı olan genetik mutasyonları yüksek bir doğrulukla saptamak. Geleneksel yöntemlerin aksine, GAM direnç mekanizmalarına dair mevcut bilgilere bağımlı olmadığı için çok daha esnek bir yapıya sahip.

Bilim insanları, GAM modelini yedi binden fazla Mycobacterium tuberculosis suşu ve yaklaşık dört bin Staphylococcus aureus suşu üzerinde test ederek, dirençle ilişkili temel mutasyonları başarıyla belirledi.

Yapılan karşılaştırmalı analizler, GAM modelinin Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) direnç veri tabanının doğruluk oranına eşit olduğunu ve hatta bazı durumlarda bu oranı aştığını gösterdi.

Özellikle yanlış pozitif sonuçların sayısında önemli bir azalma sağlandı. Yanlış pozitif sonuçlar, aslında dirençli olmayan bakterilerin dirençli olarak tanımlanmasına ve dolayısıyla gereksiz veya yanlış tedavilere yol açabiliyor.

Çalışmanın baş yazarı Julian Saliba, geliştirilen yöntemin hangi mutasyonların gerçekten dirence neden olduğu konusunda daha net bir tablo çizdiğini ve bu sayede yanlış teşhislerin ve gereksiz tedavi değişikliklerinin önüne geçildiğini ifade etti.

Bu yenilikçi yapay zeka tabanlı yaklaşım, ilaca dirençli enfeksiyonlarla mücadelede önemli bir dönüm noktası olabilir.